نقد فیلم Annabelle

عروسکی زشت، زننده و به شدت خسته کننده

فیلم Annabelle، یک اسپین آف از مجموعه فیلم‌های ترسناک The Conjuring است. اگر فیلم The Conjuring را دیده باشید، حتما با عروسک شیطانی آن، آنابل آشنا هستید. فیلم Annabelle نیز در واقع فیلم مستقلی است که به داستانی دیگر از آنابل پرداخته است.

جان و میا، زن و شوهر جوانی در انتظار تولد اولین فرزندشان هستند. جان به همسر خود که به جمع آوری عروسک علاقه زیادی دارد، یک عروسک چینی هدیه می‌دهد و البته تماشاگر را درگیر این سوال می‌کند که چرا یک انسان سالم، باید همچین عروسک زشت و کریهی را دوست داشته باشد. پس از حمله یک زوج روان‌پریش که پیروان یک فرقه شیطان‌پرستی هستند، میا به شدت زخمی می‌شود و خون یکی از مهاجمان نیز روی عروسک ریخته می‌شود. از این پس، شاهد اتفاقات عجیبی برای این خانواده کوچک هستیم که باقی ماجراهای فیلم را شامل می‌شوند.

رفتار آنابل در ابتدای فیلم آنقدر مشکوک است که عدم واکنش جان و میا، تنها این پیام را می‌رساند که با یک زوج فوق‌العاده احمق مواجهیم.

داستان فیلم Annabelle، به هیچ وجه کشش لازم را برای درگیر کردن تماشاگر خود ندارد. در طول مدت 98 دقیقه فیلم، به ندرت اتفاق هیجان انگیزی که بتواند کمی تماشاگر را سرگرم کند، رخ می‌دهد و داستان نیز مسیر خاصی را طی نمی‌کند، در نتیجه، هیچ هیجانی به تماشاگر منتقل نمی‌شود و هیچ واکنشی به اتفاقات در حال وقوع نشان نمی‌دهد.

کاراکترها هم نه تنها به هیچ وجه جذابیتی ندارند و همذات‌پنداری در تماشاگر ایجاد نمی‌کنند، کارهای بسیار احمقانه‌ای را انجام می‌دهند. همچنین، تا پایان این سوال بی‌پاسخ می‌ماند که چرا دو انسان بالغ به این نتیجه رسیده بودند که چنین عروسک زشتی که چهره‌اش یادآور تمام پلیدی‌های درون دنیاست، برای اتاق فرزندشان مناسب است. میا و جان پس از مشاهده اتفاقات کاملا مشکوکی که مستقیما به عروسک مرتبط می‌شوند، به شکل احمقانه‌ای همه‌چیز را نادیده می‌گیرند. وجود کاراکترهای احمق و جذاب در یک فیلم اسلشر قابل توجیه است، اما در یک فیلم ترسناک ماورایی، چنین کاراکترهایی حکم تیر خلاص را برای فیلم دارند. با اینکه مشخص است عامل شیطانی فیلم چه هدفی دارد، اما هیچ کدام از فعالیت‌هایی که انجام می‌دهد، در راستای هدفش نیستند. در واقع، به جای اینکه با شیطانی مواجه باشیم که می‌خواهید روحی را تسخیر کند، بیشتر به نظر می‌رسد که با یک وندالیست سادیست مواجهیم که از آزار دیگران لذت می‌برد.

فیلم Annabelle یک فیلم ترسناک است و باید دارای المان‌های وحشت باشد. اما هیچکدام از این المان‌ها، ترسی ایجاد نمی‌کنند. تمام لحظات به اصطلاح ترسناک فیلم، آنقدر بچه‌گانه هستند که انگار سازنده فیلم، از آزار کودکان خردسال لذت می‌برد. فیلمساز که احتمالا متوجه شده فیلمنامه هیچ جذابیتی ندارد و هیچ عاملی ترسناکی نیز در آن وجود ندارد، مستأصلانه به هر ترفندی برای ایجاد وحشت در فیلم رو کرده است. این اقدام جان لنتی، کارگردان فیلم باعث شده تا ترس‌های فیلم Annabelle که یک دنیای فانتزی را ارائه می‌کند، با منطق این دنیای خلق شده، سازگار نباشند و در نتیجه، هیچکدام از المان‌های وحشت فیلم، جواب نمی‌دهند و تماشاگر نه تنها حوصله خود را از دست می‌دهد، بلکه واکنشی نیز به پایان فیلم نشان نمی‌دهد و کاملا بی‌تفاوت از پای فیلم بلند می‌شود. یکی از اشتباهات فیلمساز، زیر پا گذاشتن یکی از اصول قدیمی فیلم‌های ترسناک، «مبهم نشان دادن عامل شر» است و در میانه فیلم، این عامل را به شکل کاملا غیر قابل توجیهی می‌بینیم که به هیچ وجه ترسناک نیست. اصلی که در فیلم The Conjuring رعایت شده بود و به همین دلیل، این فیلم موفق بود.

چطور ممکن است فردی در سلامت روانی باشد و به این نتیجه برسد که این عروسک زشت، مناسب دکور اتاق فرزندش است؟

ضعف فنی فیلم نیز نقش بسزایی در از بین رفتن وحشت در فیلم دارد. با وجود اینکه جان لنتی، فیلمبردار باسابقه‌ای است و اتفاقا مدیر فیلمبرداری دو فیلم The Conjuring و دو فیلم Insidious بوده، اما فیلمبرداری Annabelle به هیچ وجه خوب نیست و خیلی از سکانس‌های فیلم، آنقدر بد فیلمبرداری شده‌اند، که تماشاگر نمی‌داند قرار است از چه چیزی بترسد. موسیقی متن فیلم نیز نه تنها کمکی به فضاسازی نکرده، بلکه به شکلی اغراق شده ساخته شده و در نتیجه، سکانس‌هایی در فیلم که قرار است هیجان به اوج برسد، آزاردهنده هستند.

نکته دیگر در داستان فیلم، این است که در یک ساعت اول فیلم، وقایع آن به گونه‌ای پیش می‌روند که انگار میا در شرف دیوانگی است. احتمالا فیلمساز قصد داشته تا به گونه‌ای این گمان را به تماشاگر القا کند که میا دیوانه است و اتفاقات درون فیلم توهم او هستند. اگر لنتی در انجام این هدف موفق شده بود، با فیلم خوبی مواجه بودیم اما تقریبا هر گاه که قرار است چنین فکری به ذهن مخاطب خطور کند، عاملی وارد داستان می‌شود که نشان دهد یک موجود شیطانی دلیل اتفاقات فیلم است و میا که باید به دلیل PTSD، به شدت از نظر روانی متزلزل باشد، وجود شیطان در خانه‌اش را باور کرده و شوهر و اطرافیان او نیز بدون چون و چرا، حرف‌های او را باور دارند. انگار که همه انسان‌های درون فیلم، مسیحیان کاملا باایمانی هستند که دلیل هر اتفاق بدی را نیروهای ماورایی شرور می‌دانند و کلیسا، تنها مأمن آن‌هاست. کارگردان با مدیریت اشتباه این قضیه، باعث شده تا فیلم Annabelle، تا حدودی به فیلمی تبلیغاتی برای مسیحیت نیز تبدیل شود و به هیچ وجه از سوی یک تماشاگر عادی جدی گرفته نشود.

فیلم Annabelle، سوژه مناسبی دارد. عروسک آنابل تمام ظرفیت‌های یک فیلم ترسناک ماورایی، از زیرشاخه عروسک‌های قاتل را دارد و صرف نگاه کردن به چهره آن، مو به تن آدم سیخ می‌کند. اما فیلمبرداری بد، موسیقی متن اغراق شده، فیلمنامه ضعیف و ترس‌های بچگانه، در کنار پایان بندی کاملا خنثی فیلم باعث شده‌اند تا با فیلمی کسل‌کننده مواجه باشیم که به مدت 98 دقیقه، شما را به جای ترساندن، به خواب می‌برد.