نسخه جدید مارول از چهار شگفتانگیز با عنوان Fantastic Four: First Steps بالاخره به روی پردههای سینما آمده است. برخلاف دیگر آثار استودیوی مارول، این فیلم در جهان Earth-616 که خط اصلی دنیای سینمایی مارول (MCU) محسوب میشود، جریان ندارد؛ بلکه داستان در زمین 828 روایت میشود، جهانی موازی با حالوهوای رتروفیوچریستیک (آیندهنگرانهی کلاسیک) که ارتباط مستقیمی با سایر فیلمهای مارول ندارد.
اخطار: این مطلب داستان فیلم The Fantastic Four: First Steps را برای شما اسپویل میکند.
با توجه به این موضوع، فیلم از نظر تعداد ایستراگها – یا همان اشارات پنهان به شخصیتها، وقایع یا آثار دیگر مارول – نسبتاً خلوتتر از آثار معمولی این استودیو بهنظر میرسد. با این حال، در خلال روایت فیلم، نشانهها و ارجاعاتی به تعدادی از شخصیتهای منفی کلاسیک مارول و همچنین شباهتهایی غیرمستقیم به فیلمهای پیشین Fantastic Four به چشم میخورد. دنیای داستان که از جزئیات گرافیکی پرشده، شامل تبلیغات، تابلوی فیلمها و عناصر بصری متعدد است که با سرعتی بیشتر از حرکت فنتستیکار (خودروی مخصوص گروه) از برابر چشم عبور میکنند و مشاهدهی دقیق آنها در یک بار تماشا دشوار است.
با این حال، ما موفق شدیم مجموعهای از این ایستراگها را شناسایی کنیم که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت. اگر شما هم مواردی را مشاهده کردهاید که در این فهرست نیامدهاند، میتوانید آنها را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید؛ چرا که ما نیز در حال برنامهریزی برای تماشای دوم، سوم و البته چهارم فیلم هستیم.
بلافاصله پس از سکانس آغازین فیلم، مخاطب وارد مونتاژی از برنامهی تلویزیونی The Ted Gilbert Show میشود؛ برنامهای که با اجرای تد گیلبرت (با بازی مارک گیتیس)، به مناسبت چهارمین سالگرد تشکیل گروه چهار شگفتانگیز، مروری بر منشأ و دستاوردهای آنها ارائه میدهد.
در این بخش، با سه شخصیت منفی که پیشتر با آنها روبهرو شدهاند آشنا میشویم: مرد موشکور (با بازی پل والتر هاوزر)، شبح سرخ (جان مالکوویچ) و میمونهای ابرقدرتش، و همچنین «مد تینکر» (The Mad Thinker). البته مرد موشکور را نمیتوان صرفاً یک ایستراگ دانست، چرا که نقش کلیدی و البته طنزآمیزی در روایت فیلم دارد. علاقهمندان برای پیگیری دقیقتر ماجراهای نخستین برخورد این گروه با این شخصیت میتوانند به کمیک The Fantastic Four: First Steps نوشته مت فرکشن و مارک باکینگهام مراجعه کنند که در دنیای سینمایی مارول (MCU) جریان دارد و جزئیات بیشتری از این نبرد را ارائه میدهد.
شخصیت «روح قرمز» با بازی جان مالکوویچ از فیلم حذف شده است، اما همچنان نام او شنیده میشود (و نگاهی گذرا به میمونهایش داریم).
شخصیت شبح سرخ، با نام واقعی ایوان کراگوف، در ابتدا توسط استن لی و جک کربی در شماره ۱۳ کمیکهای Fantastic Four معرفی شد. او دانشمندی اهل شوروی است که تلاش میکند سفر فضایی چهار شگفتانگیز را بازسازی کند، اما این بار با سه میمون. آزمایش موفقیتآمیز بود و او توانایی تبدیلشدن به یک شبح زنده را بهدست آورد؛ در حالی که میمونها نیز قدرتهایی ویژه بهدست آوردند: اورانگوتانِ پتور (Peotr) توانایی دافعه و جاذبه، گوریل میخلو (Mikhlo) قدرت بدنی خارقالعاده، و بابون ایگور (Igor) توانایی تغییر شکل. گرچه نقش جان مالکوویچ در فیلم نهایی حذف شد، اما پتور، یکی از میمونها، همچنان در نسخه نهایی حضور دارد.
جالب آنکه همه این شخصیتها در قالب انیمیشن، در صحنهی دوم پس از تیتراژ ظاهر میشوند؛ سکانسی که به عنوان تیتراژ آغازین یک سریال کارتونی فرضی درونجهانی Fantastic Four به نمایش درمیآید.
آخرین شخصیت، «مد تینکر» (The Mad Thinker) است که در فیلم دیده نمیشود و مشخص نیست که برای این نقش بازیگری انتخاب شده و سپس حذف شده یا نه. البته شوخیهایی میان طرفداران شکل گرفته مبنی بر اینکه اگر او هم توسط جان مالکوویچ بازی شده باشد، بسیار بامزه خواهد بود! این شخصیت با نام اصلی جولیوس، نخستینبار در شماره ۱۵ کمیکهای Fantastic Four معرفی شد. او نابغهای است که اغلب بهعنوان رقیب ذهنی رید ریچاردز (با بازی پدرو پاسکال) عمل میکند، اما عملاً بهجز هوش فوقالعادهاش چیز زیادی در چنته ندارد. همانطور که از نامش پیداست، تمام ویژگیاش در «تفکر دیوانهوار» خلاصه میشود.
گیگانتو (Giganto)
یکی دیگر از شرورهای قابل توجه فیلم، هیولای عظیمالجثهای به نام گیگانتو است که در همان مونتاژ ابتدایی، گروه چهار شگفتانگیز با او در حال نبرد هستند. این صحنه درواقع بازآفرینی تقریبی جلد کمیک مشهور Fantastic Four #1 محسوب میشود؛ جلدی که گیگانتو بهعنوان پنجمین ستاره اصلی آن حضور دارد. این هیولا از جمله موجوداتی است که تحت کنترل مرد موشکور قرار دارد. هرچند نقش گیگانتو در خط روایی فیلم بسیار کماهمیت است، اما اشاره به منشأ او برای طرفداران دنیای مارول جالب خواهد بود: او در اصل توسط «دیویانتها»، دشمنان قسمخورده اترنالها خلق شده است. شاید روزی مارول تصمیم بگیرد فیلمی دیگر درباره اترنالها بسازد؛ اتفاقی که بسیاری از علاقهمندان امیدوار به آن هستند.
«تو جهان رو بچهدوست کردی»
در یکی از دیالوگهای پیش از ورود «سیلور سورفر» (با بازی جولیا گارنر)، نام چند شرور دیگر نیز بهصورت مختصر ذکر میشود. رید ریچاردز در صحبت با همسرش فاش میکند که برای ایمنسازی جهان پیش از تولد فرزندشان، مشغول ردیابی و سرکوب چند سازمان جنایتکار در سطح محلی و جهانی بوده است. او بهطور خاص از سه گروه جنایتکار فعال در نیویورک نام میبرد که با کمک پلیس آنها را از بین برده: پاپت مستر، ویزارد و دیابلو.
دیابلو (Diablo)
شخصیت دیابلو نخستینبار در شماره ۳۰ کمیکهای Fantastic Four معرفی شد و – بله، باز هم توسط استن لی و جک کربی. با نام واقعی استبان کوراثون دِ آبلو، دیابلو یک کیمیاگر است که بهلطف معاملهای با مفیستو، شیطان اصلی دنیای مارول، توانسته بیش از هزار سال عمر کند. مهارت او در کیمیاگری و جاودانگی، وی را به دشمنی خاص برای اعضای گروه تبدیل کرده است.
ویزارد (The Wizard)
ویزارد که با نام واقعی بنتلی ویتمن شناخته میشود، یکی دیگر از شخصیتهایی است که استن لی، جک کربی و برادر کوچکتر لی یعنی لری لیبر آن را خلق کردهاند. این شخصیت اولینبار در شماره ۱۰۲ Strange Tales معرفی شد، اما در ادامه بهعنوان یکی از دشمنان اصلی Fantastic Four شناخته شد و اغلب رهبری گروه «چهار وحشتناک» (Frightful Four) را بر عهده دارد. برخلاف نامش، ویزارد هیچ توانایی جادویی ندارد؛ بلکه نابغهای علمی است که اختراعات و آزمایشهای علمیاش را در قالب ترفندهای جادویی به دیگران نشان میدهد – چیزی که احتمالاً مورد علاقه ثور (با بازی کریس همسورث) نیز قرار میگیرد.
پاپت مستر (Puppet Master)
و سرانجام، پاپت مستر که اولین حضورش در شماره ۸ کمیکهای Fantastic Four بوده، نیز توسط استن لی و جک کربی خلق شده است. فیلیپ مسترز، مجسمهسازی است که با استفاده از خاک رس رادیواکتیو، مجسمههایی میسازد که به او اجازه میدهند ذهن و بدن افراد واقعی را کنترل کند. نکته قابل توجه در مورد او، رابطه خانوادگیاش با آلیشیا مسترز، هنرمند نابینایی است که معمولاً در داستانها بهعنوان معشوق شخصیت تینگ (با بازی ایبان ماس-بچراخ) ظاهر میشود.
دراگونمن (Dragon Man)
برای جمعبندی بخش شرورها، در تیتراژ پایانی کارتونی فیلم شاهد حضور کوتاه یکی دیگر از دشمنان کلاسیک گروه هستیم: دراگونمن. این شخصیت نخستینبار در شماره ۳۵ کمیکهای Fantastic Four و بار دیگر بهدست استن لی و جک کربی خلق شد. دراگونمن یک اندروید اژدهاشکل بنفشرنگ و غولپیکر است که حدود ۱۶ فوت (نزدیک به ۵ متر) قد دارد. این موجود توسط دیابلو جان گرفت و در ابتدا با چهار شگفتانگیز وارد نبرد شد. اما در ادامهی داستانهای کمیکی، سرنوشت او تغییر کرد و بهعنوان عضوی از «بنیاد آینده» (Future Foundation) به گروه پیوست.
دکتر دوم؟ (Doom?)
و البته، آخرین ایستراگ شرورانه که بیش از آنکه صرفاً یک اشاره باشد، نقش زمینهسازی برای داستانهای بعدی را دارد، به دکتر دوم مربوط میشود. در مونتاژ آغازین فیلم، هنگامی که سو استورم در سازمان ملل سخنرانی میکند، تصویری از کشورهای مختلف جهان نمایش داده میشود؛ اما یک کشور بهطرز معناداری غایب است: لاتوریا، سرزمین دکتر دوم، دشمن قسمخورده گروه چهار شگفتانگیز. این غیبت تنها اشارهی مستقیم به لاتوریا در خود فیلم است.
با این حال، در سکانس میانتیتراژ، دکتر دوم بدون ماسک در کنار فرانکلین دیده میشود؛ صحنهای که نشان میدهد حضور او در داستانهای آینده قطعی خواهد بود. هنوز مشخص نیست که بازیگر این نسخه از دوم، رابرت داونی جونیور بوده یا از بدل استفاده شده، اما میدانیم این سکانس توسط برادران روسو کارگردانی شده؛ همان کسانی که هدایت دو فیلم آیندهی مارول یعنی Avengers: Doomsday و Secret Wars را بر عهده دارند.
مطلب مرتبط: هر آنچه از فیلم Avengers: Doomsday میدانیم
در فیلم جدید «چهار شگفتانگیز: گامهای نخست»، اشارات متعددی به دو تن از مؤثرترین چهرههای تاریخ کمیک یعنی استن لی و جک کربی به چشم میخورد. مهمترینِ این اشارات، نامگذاری دنیای فیلم به عنوان زمین ۸۲۸ است که بهوضوح به تاریخ تولد جک کربی، یعنی ۲۸ اوت (August 28)، اشاره دارد.
در مونتاژ آغازین فیلم، مشخص میشود که نام فضاپیمایی که چهار شگفتانگیز را به سفری برد که منجر به شکلگیری قدرتهایشان شد، اکسلسیور است؛ عبارتی مشهور که بهعنوان تکیهکلام نمادین استن لی شناخته میشود.
خیابان یانسی که محل زندگی شخصیت تینک (The Thing) است، سرشار از اشارههای مستقیم و غیرمستقیم به خالقان اصلی داستان است. یکی از مغازهها نام «Stanley’s» دارد که اشارهای مستقیم به نام واقعی استن لی یعنی استنلی لیبر است. مغازهای دیگر به نام «King’s» نیز به چشم میخورد؛ اشارهای به لقب کینگ کربی، عنوانی که برای جک کربی بهعنوان «پادشاه کمیک» استفاده میشد.
شاید عجیبترین و خلاقانهترین ارجاع به این دو، در صحنهای باشد که سیلور سورفر با سرعت از بالای دفتر دو نفر که مشغول طراحی کمیک هستند عبور میکند. در این دفتر، دو نفر که در عنوانبندی با نامهای کارمند تایملی شماره ۱ و ۲ معرفی شدهاند (Timely Employee #1 & #2)، دیده میشوند. این عنوان اشارهای مستقیم به Timely Publications، نام اولیه شرکت مارول کامیکس است. در طراحیهای اطراف آنها، صفحهای دیده میشود با عنوان «Ogg Lives Again!» که در واقع تصویری برگرفته از شماره ۲۷ Tales of Suspense است؛ اثری که در سال ۱۹۶۱ توسط جک کربی طراحی و توسط استن لی و برادرش لری لیبر نوشته شده بود. این صحنه شاید برداشت آزادانهای از حضور استن و جک در فیلم باشد.
فیلم همچنین با نقلقولی از جک کربی به پایان میرسد:
«اگر به شخصیتهایی که خلق کردهام نگاه کنید، من را خواهید یافت. فرقی ندارد چه نوع شخصیتی خلق یا ایفا میکنید؛ همیشه بخشی از خودتان در آن باقی میماند.»
بلافاصله پس از این نقلقول، عدد ۸۲۸ روی صفحه ظاهر میشود و سپس به تاریخ تولد و مرگ جک کربی تغییر مییابد: ۸/۲۸/۱۹۱۷ – ۲/۶/۱۹۹۴.
همانگونه که پیشتر نیز اشاره شد، محیط فیلم پر از تابلوها، تبلیغات، و اشارههای گذراست. برخی از آنها نامهایی ساختگی و منطبق بر فضای دهه ۶۰ میلادی هستند، از جمله: Subzero Intel، The Emperor’s Twin، و Sunrise in Minsk. اما در میان اینها، تابلوی Attack of the Fungus نیز دیده میشود که بسیاری آن را ارجاعی به نقشآفرینی پدرو پاسکال در سریال The Last of Us میدانند.
در میان این تابلوها، یک ارجاع واضح به دنیای مارول نیز وجود دارد: مغازهای در میدان تایمز به نام Westview Appliances Television. این نام مستقیماً به شهر Westview، محل وقوع اتفاقات سریال WandaVision (به کارگردانی مت شاکمن) اشاره دارد. جالب اینکه مغازهای با همین نام نیز در آن سریال دیده شده بود؛ جزئیاتی کوچک اما لذتبخش برای طرفداران پیگیر دنیای سینمایی مارول.
چند روز پیش، کوین فایگی از مارول اعلام کرد که بازیگران اصلی نسخهای از «چهار شگفتانگیز» در فیلم جدید حضور افتخاری خواهند داشت. اما منظور او نسخهی ساختهشده توسط تیم استوری در سال ۲۰۰۵ نبود، بلکه نسخهی ساختهشده توسط راجر کورمن در سال ۱۹۹۴ بود؛ فیلمی که هرگز بهصورت رسمی در سینماها اکران نشد. و بله، همان بازیگران در فیلم جدید حضور دارند. الکس هاید-وایت (بازیگر نقش رید ریچاردز) در نقش گویندهی خبر شبکه ABC با نام ویلیام راسل ظاهر میشود. جی آندروود (بازیگر جانی استورم) نقش یکی از کارکنان نیروگاه را ایفا میکند. مایکل بیلی اسمیت (بن گریم) بهعنوان کارمند دیگر نیروگاه دیده میشود. ربکا استاب (سو استورم) نیز در نقش گویندهی اخبار شبکه ۹ با نام کارولین هینز حضور دارد.
در این میان، جوزف کالپ که در آن نسخهی قدیمی نقش دکتر دوم را ایفا کرده بود، در تیتراژ نهایی فیلم جدید حضور ندارد.
هرچند برخی از ارجاعات این فیلم بیش از حد به دسته ایستراگ تعلق دارند، اما برخی از نقاط داستانی بهطرزی عجیب یادآور نسخههای پیشین فیلمهای چهار شگفتانگیز هستند. در فیلم «ظهور موجسوار نقرهای»، یکی از سکانسهای بهیادماندنی، تعقیب موجسوار نقرهای توسط جانی استورم (با بازی کریس ایوانز) است که در نهایت شعلههایش خاموش شده و به زمین سقوط میکند. اتفاقی تقریباً مشابه، این بار با بازی جوزف کوئین، در فیلم جدید «First Steps» رخ میدهد.
از سوی دیگر، داستان فیلم «چهار شگفتانگیز» محصول ۲۰۱۵ حول محور دستگاهی برای تلپورت میچرخد که رید ریچاردز (مایلز تلر) آن را طراحی کرده بود، اما حتی قادر به جابجایی یک اسباببازی ساده نبود بدون اینکه برق محله قطع شود. در نسخهی جدید، رید ریچاردز (با بازی پدرو پاسکال) نیز دستگاهی با نام «پل» را توسعه میدهد که در ابتدا حتی نمیتواند یک تخممرغ را در اتاق منتقل کند بدون اینکه برق قطع شود. این نام، برگرفته از داستانهای جاناتان هیکمن است که در آن رید دستگاهی میسازد برای مشاهدهی چندجهانی. در این فیلم، عملکرد آن بسیار مشابه با نسخهی ۲۰۱۵ است.
همچنین، در فیلم «ظهور موجسوار نقرهای»، سو استورم (با بازی جسیکا آلبا) جان خود را از دست میدهد و سپس توسط موجسوار نقرهای با نیروی کیهانیاش احیا میشود. در فیلم جدید نیز سو کشته میشود، اما این بار فرانکلین ریچاردز (با بازی آدا اسکات) با نیروی کیهانی خود او را احیا میکند.
آیا اینها ارجاعات مستقیم به نسخههای پیشین هستند؟ تقریباً به طور قطع خیر. اما شباهتهای عجیب آنها غیرقابل انکار است.
یکی دیگر از موارد قابلتوجه در دستهی «برخوردهای چندجهانی» زمانی رخ میدهد که رید ریچاردز در سخنرانی علمی ابتدایی خود برای گروهی از کودکان بیحوصله، بهراحتی دربارهی وجود جهانهای موازی صحبت میکند؛ جهانیهایی بسیار شبیه به دنیای خودمان. این دیالوگ احتمالاً برای توضیح این موضوع است که بینندگان با دنیایی متفاوت از دنیای اصلی MCU روبرو هستند. اما همچنین زمینهسازی مهمی برای آگاهی رید از چندجهانی است، دانشی که بهشدت در فیلمهای آینده «انتقامجویان: روز قیامت» اهمیت خواهد یافت.
فیلم با جملهای احساسی و غمانگیز به پایان میرسد: «تقدیم به اینز شاکمن»، مادر مت شاکمن، کارگردان فیلم، که در تاریخ ۳ آوریل درگذشت.
