فیلم Perfect Strangers که با نام «اصحاب ولا... أعز» در کشورهای عربی عرضه شده است، اولین فیلم عربی زبانی است که توسط سرویس نتفلیکس عرضه و اکران می‌شود و از آن‌جایی که با توجه به عرف جوامع عربی، اثری پیشگام و تابوشکن محسوب می‌شود، باعث حجم گسترده‌ای از اعتراضات از طرف جامعه عمدتا سنتی کشورهای عربی شد. این فیلم اگرچه بازسازی فیلم ایتالیایی Perfect Strangers است، اما داستان و کاراکترهای آن، در قالب یک جامعه سنتی که با سرعتی بسیار پایین در حال پشت سر گذاشتن افکار پوسیده فرهنگی است، تأثیرگذارتر هستند.
داستان فیلم «اصحاب ولا... أعز» درباره هفت نفر است که سال‌ها است با هم دوست هستند و به بهانه وقوع یک ماه‌گرفتگی کامل، شبی برای صرف شام دور هم جمع می‌شوند. ماه‌گرفتگی جایگاه خاصی در فرهنگ اسلامی دارد و این گروه نیز معتقدند که هنگام ماه گرفتگی، اتفاقات عجیبی رخ خواهد داد. آن‌ها در این شب تصمیم می‌گیرند، گوشی‌های هوشمند خود را روی هم باز کنند و هر تماس و پیام به هر شکلی را با دیگران به اشتراک بگذارند. همانطور که مشخص است، چنین کاری عواقب خوشایندی ندارد.
ایده به اشتراک گذاشتن تماس‌ها و پیام‌های شخصی با دیگران، اگرچه در فیلم «اصحاب ولا.. أعز» در یک فضای سوررئال مطرح می‌شود، اما باور اینکه انسان امروز با چنین ایده‌ای موافق باشد، نسبتا سخت است. اگرچه وسام سمیرا و غبریال یمین، نویسندگان فیلم «اصحاب ولا... أعز» نهایت تلاش خود را کرده‌اند تا نشان دهند که کاراکترها، مجبور به تن دادن به این بازی می‌شوند اما به سختی می‌توان هضم کرد که فردی که زندگی شخصی‌اش اسرار آمیز است، که اینجا شامل تمام هفت کاراکتر این فیلم می‌شود، قبول کند که اسرارش را با دیگران به اشتراک بگذارد.
هرچند پایان فیلم به گونه‌ای است که سعی دارد نشان دهد چنین رویدادی ناشی از اثر ماه‌گرفتگی بوده است ولی مخاطب تا پایان فیلم با این واقعیت مواجه نمی‌شود. اگر بتوان از این قضیه چشم‌پوشی کرد، بازی کاراکترها سر میز شام و تعاملات آن‌ها که اثر گرفته از محتویات گوشی‌های هوشمند آن‌ها است، دیدنی و جالب است و مخاطب به دنبال کردن روابط بین آن‌ها علاقه‌مند می‌شود. برملا شدن رازهای شخصی، اتفاقی است که مخاطب به راحتی می‌تواند با آن ارتباط برقرار کند و کاراکترهای فیلم «اصحاب ولا... أعز» نیز فارغ از پس‌زمینه فرهنگی‌شان، کاراکترهایی قابل درک هستند که به خوبی و به شکلی کامل پرداخته شده‌اند تا مخاطب به نحوی بتواند نقاط اشتراکی با آن‌ها پیدا کرده و هم‌ذات‌پنداری کند، حتی با وجود اینکه در ابتدا به نظر می‌رسد نویسندگان می‌توانستند اطلاعات بیشتری را درباره اتفاقات منتهی به این شب فاش کنند. وسام سمیرا و غبریال یمین تلاش کرده‌اند که با استفاده از وقایع این شب، از زندگی این هفت نفر پرده‌برداری کنند اما گاهی در این امر چندان موفق نبوده‌اند.
همچنین، وسام سمیرا، کارگردان فیلم تلاش کرده تا با پایان سوررئال فیلم نشان دهد که در واقع فیلم «اصحاب ولا... أعز» قصد داشته است، ثابت کند فاش شدن چهره واقعی هر فردی چگونه از او انسانی تنها می‌سازد و البته می‌توان این پاسخ را پذیرفت، اما شاید اگر فضای فیلم واقع‌گرایانه بود، وقایع رخ داده سر میز شام، اثر قدرتمندتری به جای می‌گذاشتند. استفاده از فضای سوررئال باعث شده است تا داستان فیلم، تا حدی بی‌معنی جلوه کند.
با وجود چاله‌های فیلمنامه، اما نویسندگان در دیالوگ‌نویسی کار خود را به نحو احسن انجام داده‌اند. دیالوگ‌های فیلم، جذاب، تأثیرگذار و البته کافی هستند و فیلم «اصحاب ولا... أعز» از مدت زمان خود به شکلی بهره برده است که فیلم هیچ سکانس یا دیالوگ اضافه‌ای ندارد و همه چیز به خوبی در خدمت داستان قرار گرفته است. به عنوان فیلمی که داستانش به کاراکترها، افکار، احساسات، خصایص و روابط بین آن‌ها می‌پردازد، فیلم «اصحاب ولا... أعز» به خوبی بین داستان‌پردازی و شخصیت‌پردازی تعادل و تعامل برقرار کرده است.
فیلم «اصحاب ولا... أعز» به عنوان فیلمی که به شکلی تلویحی قصد داشته تا دیدگاه‌هایی را مطرح کند که برای جامعه عرب غیرمتعارف محسوب می‌شوند، گاهی تا مرز شعارزدگی پیش می‌رود. اظهار نظر کاراکترها درباره تأثیر گوشی‌های هوشمند و گسترش راه‌های ارتباطی در زمانه مدرن، چنین حسی را القا می‌کند و حتی ربیع – با بازی فوأد یمین – در نمایی به شکلی دراماتیک خشم خود را نسبت به کمرنگ شدن حریم خصوصی به نمایش می‌گذارد. رفتار ولید – با بازی جرج خباز – با دخترش سوفی – با بازی شینید چایا (Sinead Chaaya) – نیز اگرچه کاملا با شخصیت و افکار ولید همخوانی دارد، اما مشخص است که قرار است مانند الگویی برای جامعه امروزی کشورهای عربی به نظر برسد. با این حال نمی‌توان از فیلمی که از نظر مضمون، می‌توان مخاطب هدف خود را مشوش کند، چنین ایرادی گرفت. جامعه هدف فیلم «اصحاب ولا... أعز» به چنین تلنگری نیاز دارد و واکنش‌های شدید نسبت به مضامین فیلم نیز نشان می‌دهند که سازندگان فیلم درست به هدف زده‌اند.
فارغ از اینکه بتوان فیلم «اصحاب ولا... أعز» را اثری شعاری دانست یا خیر، باید اقرار کرد که فیلم می‌تواند مخاطبی را نیز که به خط قرمزهای تهدید شده در بطن فیلم اهمیتی نمی‌دهد، تحت تأثیر قرار دهد. همانطور که هفت کاراکتر فیلم اظهار می‌کنند، انسان امروزی به شدت وابسته تکنولوژی و مخصوصا گوشی‌های هوشمندی است که راه‌های ارتباطی تقریبا بی‌نهایتی را پیش رویش قرار داده است. با این حال، به نظر می‌رسد که هر چی این راه‌ها بیشتر می‌شوند، انسان‌ها از هم دورتر می‌شوند. شریف – با بازی ایاد نصار – و زیاد – با بازی عادل کریم – از کودکی با هم رفیق هستند و رفاقت مردانه در یک جامعه عربی، شکلی کاملا متفاوت و بسیار شخصی‌تر و صمیمی‌تر دارد و هنگامی که زیاد به شریف می‌گوید که حس می‌کند او را نمی‌شناسد، مشخص است که هر دو از شنیدن این حرف متحیر و دل‌شکسته هستند. کاراکترهای فیلم «اصحاب ولا... أعز» قرار است دوستانی نزدیک و بسیار صمیمی برای هم باشند ولی هر چی فیلم پیشتر می‌رود، متوجه می‌شوند که رفاقت بین آن‌ها یک دروغ و توهم است. اینجاست که نام فیلم، «اصحاب ولا... أعز» که معنی «دوستان و نه بیشتر» (این نام به دوری و دوستی نیز قابل برگردانی است) را می‌دهد، معنای خود را نشان می‌دهد. فاصله‌ای که گوشی‌های هوشمند آن‌ها بین‌شان ایجاد کرده است، عاملی است که رفاقت آن‌ها را در آستانه نزدیک شدن به دهه ششم زندگی‌شان زنده نگه داشته است. به همین دلیل است که شاید اگر فضای فیلم به رئالیسم گرایش پیدا می‌کرد، این داستان می‌توانست تأثیرگذارتر باشد.
شاید برای شما جالب باشد
- بازی‌هایی که به جای بازی Assassin’s Creed Valhalla باید تجربه کنید
- مقایسه پلی استیشن ۵ و ایکس باکس سری ایکس | بعد از یک سال
خلق داستانی با کاراکترهایی چندلایه و دیالوگ‌هایی تأثیرگذار، بدون بهره از بازیگرانی توانا غیرممکن به نظر می‌رسد. بازیگران فیلم «اصحاب ولا... أعز» از جمله معروف‌ترین بازیگران سینما و تلویزیون در کشورهای عربی، مخصوصا لبنان و مصر هستند و نقش‌های خود را بی‌نقص بازی کرده‌اند. وسام سمیرا نیست که تا کنون سابقه ساخت فیلم بلند سینمایی را نداشته است و فقط فیلم کوتاه ساخته است، در کنترل چنین بازیگران قدرتمندی موفق بوده است و فیلم «اصحاب ولا... أعز» از نظر فنی، کم و کاستی ندارد. با وجود اینکه فیلم «اصحاب ولا... أعز» لوکیشن‌های بسیار محدودی دارد و تقریبا فقط به دیالوگ برای روایت خود متکی است، وسام سمیرا به شکلی چشمگیر موفق شده از ایستایی در روند فیلم پیشگیری کند و بین کاراکترهای خود تنش‌های شدیدی ایجاد کند که به اندازه یک فیلم اکشن می‌توانند نفس‌گیر باشند. البته نباید از تجربه و مهارت دیگر عوامل پشت صحنه، مخصوصا غبریال یمین، همکار وسام سمیرا در نگارش فیلمنامه، جانلوکا چاکرا (Gianluca Chakra) و محمد حفظی، تهیه‌کنندگان فیلم، خالد الفانی، فیلمبردار و خالد مزنر، آهنگساز فیلم غافل شد.
فیلم «اصحاب ولا... أعز» به هیچ وجه فیلم کاملی نیست و ایراداتی قابل بحث دارد. شاید نتوان این فیلم را با فیلم Perfect Strangers، اثری که وسام سمیرا و غبریال یمین اقتباس کرده‌اند مقایسه کرد، اما داستان فیلم به لطف دیالوگ‌های تأثیرگذار، کاراکترهای جذاب، تنش نفس‌گیر بین آن‌ها و بازی‌های خوب بازیگران فیلم باعث شده‌اند تا فیلم «اصحاب ولا... أعز» اثری شایان توجه باشد. سینمای خاورمیانه و کشورهای عربی، شدیدا به فیلم‌هایی تحریک‌کننده مانند «اصحاب ولا... أعز» نیاز دارد و به نظر می‌رسد که نتفلیکس، که به شدت چشم به بازار کشورهای عربی دارد، پلتفرمی عالی برای ارائه چنین آثاری است.
